کشت آویشن

آویشن
آویشن Thymus vulgaris ‏
مقدمه
تیموس – نام علمی آویشن – به احتمال زیاد از واژه‌ای یونانی به معنای جرات و یا عبارتی که مفهوم آن پاکیزگی و یا ضدعفونی کردن است، ریشه گرفته است. در عصر شوالیه‌گری و سلحشوری بر روی جامه‌ی شوالیه‌های تصویر آویشن گلدوزی می‌کرده‌اند، تا در هنگام مسابقات سواری با نیزه به آنها جرات و شهامت ببخشد. دسته‌هایی از آویشن را برای پاکیزگی هوای داخل ساختمان می‌سوزانده‌اند و تصور می‌کردند که به این ترتیب از بیماری طاعون محفوظ می‌‌مانند. از این گیاه در مراسم تدفین نیز استفاده می‌شده است. روزگاری در و، آویشن را در قبرستان در کنار گورها می‌کاشتند و در مراسم تشییع جنازه، اعضای یک انجمن نیکوکاری در انگلستان. دسته‌های آویشن را با خود حمل می‌کردند .
بر اساس داستانی قدیمی و غیر قابل باور، کاشتن بستری از آویشن در باغچه‌ی منزل، راه پری‌ها و جن‌ها را به خانه باز می‌کرده است و اعضای خانواده می‌توانستند با چشم خود آنها را ببینند. روغن آویشن که تیمول نامیده می‌شود، یک عامل قوی ضد می است و به همین سبب، گیاه آویشن به عنوان یک گیاه ضدعفونی کننده شناخته شده است. چای آویشن داروی سنتی دردهای معده و روده می‌باشد. روغن این گیاه را روزگاری برای دفع انگل‌های روده، بخصوص کرم قلابدار، تجویز می‌کرده‌اند. آویشن همچنین یک داروی ضد گرفتگی عضلات می‌باشد و از آن برای درمان سوزش گلو، سرفه‌های سخت و التهاب نایژه استفاده می‌شود. محلول شستشوی دهان حاوی آویشن در درمان عفونت لثه مؤثر است. در طول جنگ جهانی اول، روغن آویشن را به عنوان یک ماده‌ی ضد میکروب، روی پوست می‌مالیدند .
آویشن به دلیل طعم تند و خاصیت ضد می‌اش، در تهیه سوسیس و خوراک‌های گوشتی مصرف می‌شود. در کشورهای فرانسه و یونان و برخی دیگر از کشورها، از این گیاه در تهیه و طبخ غذا استفاده‌های فراوانی می‌شود .
گیاه شناسی
مشخصات ظاهری :
معرفی و گیاهشناسی
آویشن یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی و ادویه ای است. به طوری که مصریان و یونانیان باستان از آویشن برای درمان بیماریها خود استفاده می کرده اند. در کتب مذهبی از آویشن به عنوان گیاه مورد علاقه ی حضرت موسی (ع) یاد شده است. آویشن در سال ۲۰۰۶ میلادی به عنوان گیاه دارویی منتخب سال برگزیده شد. همچنین گیاه دارویی منتخب سازمان بهداشت جهانی ( W.H.O ) می باشد.
گیاهی است از خانواده ی نعناعیان Lamiaceae. جنس Thymus دارای گونه های مختلفی است که ۱۴ گونه ی آن بومی ایران هستند.
آویشن T.vulgaris گیاهی است بومی نواحی شرقی مدیترانه با عدد کروموزومی ۳۰= ۲n ، گیاهی چند ساله با بوته های متراکم و پر شاخه ، ریشه ی مستقیم و کم و بیش چوبی با انشعابات فراوان ، ساقه ی مستقیم و چهار گوش دارد که ارتفاع بوته معمولاً بین ۲۰ تا ۵۰ سانتی متر است. پائین ساقه چوبی است در حالی که قسمت های فوقانی آن سبز رنگ بوده و انشعابات فراوانی دارد. برگ ها کوچک ، متقابل و کم و بیش نیزه ای شکل و بدون دمبرگ هستند.
برگها پوشیده از کرک های خاکستری رنگ و حاوی اسانس هستند. گل ها کوچک ، کامل و به رنگ های سفید ، صورتی و ارغوانی مشا هد می شوند . گل ها از سال دوّم رویش در اواسط اردیبهشت ظاهر می شوند.
میوه فندقه ( شیز و کارپ چهار فندقه ) به رنگ قهوه ای تیره به طول ۲-۱ میلی متر است که داخل میوه چهار بذر به رنگ قهوه ای تیره وجود دارد. بذر آویشن بسیار ریز است و وزن هزار دانه ی آن ۲۵/۰ تا ۲۸/۰ گرم است . بذرهای آویشن ۲ تا ۳ سال قوه ی نامیه ی خوبی دارند. در شرایط اقلیمی مناسب ۱۴ تا ۲۰ روز پس از کاشت سبز می شوند.
آویشن، گیاهی چند ساله است، ولی در آب و هوای سرد تنها یک سال دوام می‌آورد. به صورت بته است و شاخه‌های متعدد دارد. ساقه‌های اصلی گیاه، خشک و چوبی هستند و طول آنها به ۱۰ تا ۳۰ سانتی‌متر می‌رسد. برگ‌های آویشن کوچک و باریک و به شکل بیضی تا خنجری هستند و بسیار معطر می‌باشند. برگ‌ها به رنک سبز مایل به خاکستری هستند و پشت برگ‌ها نرم می‌باشد. از اوایل تا اواسط تابستان حلقه‌های گل استوانه‌ای شکل دو لبه‌ای، به رنگ‌های بنفش و صورتی، به صورت خوشه در نوک شاخه‌ها، ظاهر می‌شوند. گیاه آویشن در انواع مختلف از جمله آویشن برگ باریک، برگ پهن، خال خال و بالاخره آویشن لیمویی یافت می‌شود .
این گیاه علفی چندساله، از خانواده Labiatae و به انگلیسی Thyme و در کتاب سنتی فارسی با نام‌های حاشا»، اوشن» و صعترالحمیر» نام برده شده است. در ایران گونه های مختلفی از این گیاه به صورت علفی تا انواعی که به صورت درختچه هستند، می رویند و در بعضی از مناطق نیز در مزارع کاشته می شوند، این گیاه با اسامی محلی متفاوتی شناخته شده است، از جمله در همدان آن را آزربه» در آذربایجان ککلیک اوتی» و در سایر مناطق صعتر»، اوشن»، اشمه کوهی»، سی سنبر» و سوسنبر» نامیده می شود. از نظر تاریخی و قدمت شناخت: حاشاویا آویشن گیاهی است که به خصوص به عنوان ادویه معطر از زمان های قدیم مورد توجه
بشر بوده و در عهد باستان در جوامع پیشرفته آن روز به عنوان بخورهای معطر و تصفیه کننده به خصوص در معابر به کار می رفته است. در یونان قدیم و روم آویشن» را به عنوان سمبل شجاعت و تهور می دانستند. در طب سنتی از نظر طبیعت، عده ای از حکمای معروف از جمله ابوعلی سینا و دیگران حاشا» را گرم و خشک می دانند. از نظر خواص این گیاه گرم کننده قوی و باز کننده گرفتگی های روده ها و پاک کننده سینه و همچنین برای تنگی نفس و تقویت معده و کشتن و خارج کردن انگل های معده، بسیار موثر است. جوشانده این گیاه در درمان پیچش روده و اسهال و در درمان بی خوابی و امراض جهازهاضمه مفید است.
آویشن یکی از قدیمی ترین گیا هان دارویی و ادویه ای است . تیموس کلمه ای یونانی و به معنای شجاع می باشد و به طوری که ن یونان باستان این گیاه را به لباس شوهرانشان که عازم جنگ بودند می دوختند . زیرا آنها معتقد بودند آویشن سبب شجاعت و در نتیجه پیروزی آنها در جنگ می شود . آویشن گیاهی است خشبی و چند ساله . منشأ آن نواجی مدیترانه گزارش شده است و در جنوب اروپا در سطوح وسیعی کشت می شود .ریشه آویشن مستقیم ، کم و بیش چوبس و انشعابهای فراوانی دارد و سافه آن مستقیم و چهار گوش است . ارتفاع این گیاه متفاوت و بین ۲۰ تا ۵۰ سانتی متر می باشد . برگها کوچک ، متقابل و کم وبیش نیزه ای شکل ، بدون نوک و دمبرگ ، پوشیده از کرکهای خاکستری رنگ و حاوی اسانس هستند . گلها کوچک و به صورت مجتمع در قسمت فوقانی ساقه هایی که از بغل برگها خارج می شوند روی چرخه هایی مجتمع پدیدار می شوند . میوه چهار بذر به رنگ قهوه ای تیره وجود دارد . بذر آویشن بسیار ریز بوده و وزن هزار دانه آن ۲۵/۰ تا ۲۸/۰ گرم است . 
زیستگاه طبیعی :
آویشن، گیاه بومی غرب حوزه‌ی مدیترانه و جنوب استرالیا می‌باشد که کشت آن در سایر نقاط دنیا نیز متداول شده است. آویشن در زمین‌های سخت و صخره‌ای و جایی که خوب زهکشی شده است، سبز می‌شود .
سازگاری :
آویشن گیاهی مدیترانه ای است و در طول رویش به هوای گرم و نور کافی نیاز دارد . این گیاه ، خشکی دوست بوده و به سهولت قادر به تحمل کم آبی و خشکی است . آویشن به آب ایستایی حساس است به طوریکه این امر می تواند سبب خشک شدن آن شود . خاک های سبک حاوی ترکیبات کلسیم و با ضخامت زیاد سطح الارض ، خاکهای مناسبی برای کشت آویشن است و خاکهای سنگین مناسب نیست زیرا این نوع خاکها سبب کاهش شدید عملکرد پیکر رویشی و اسانس آن می شود . (( پی اچ )) مناسب خاک نیز برای کاشت آویشن بین ۵/۴ تا ۸ است . 
ارقام
سه جنس در خانواده ی نعناعیان به نام آویشن معروف هستند که بهتر است با اینها بیشتر آشنا شویم : 
۱- جنس Zataria 
۲- جنس Ziziphora
۳- جنس Thymus
جنس Zataria که گونه ی معروف اش Z.multiflora است ، به آویشن شیرازی یا برگ پهن معروف است. گیاهی است که در جهان پراکندگی محدودی دارد و بیشتر در ایران ، افغانستان و پاکستان می روید. شکل گل و برگ هایش با آویشن باغی T.vulgaris متفاوت است . آویشن شیرازی برگ های پهن تری دارد و کاسه گل اش تخم مرغی شکل با ۵ دندانه ی مساوی است . ( در حالی که T.vulgaris دارای سه دندانه ی کوتاه در لبه ی بالایی کاسه ی گل و ۲ دندانه بلند در لبه ی پائینی کاسه ی گل است. )
جنس Ziziphora که به کاکوتی یا آویشن برگ باریک معروف است و شباهت زیادی به T.vulgaris دارد.
آویشن شیرازی
شناسنامه نعناع Labiatae :تیره 
Thymus vulgaris L. :نام لاتین 
Garden thyme – Common thyme :نام انگلیسی 
آویشن شیرازی – آویشن باغی :نام فارسی 
البعس – صعتررسمی :نام عربی
گیاهشناسی آویشن شیرازی
گیاهی است پر شاخه و دارای ساقه های چوبی به ارتفاع ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر که به حالت وحشی و به صورت بوته هائی پر پشت در دامنه های خشک و بین تخته سنگها و در کوهستانها تا ارتفاعات ۱۲۰۰ متری و حتی گاهی بیشتر می روید. ریشه چوبی و منشعب آن که ظاهر ناهموار دارد به سهولت در زمینهای سخت درون تخته سنگها نفوذ می کند و گیاه را که ساقه های متعددش حالت فشرده به هم دارند. به خوبی ثابت نگه می دارد. و مانع می گردد از اینکه سهولت از درون خاک خارج شود. ساقه های منشعب این گیاه پوشیده از کرک و برگهای کوچک آن دارای ظاهر لوزی شکل و متقابل بر روی ساقه است. رنگ برگهای آن خاکستری روشن است. دمبرگ
بسیار کوتاهی نیز پهنک برگ آن را به ساقه ارتباط می دهد ظاهر کلی پهنک برگ این گیاه که عموماً کناره برگشته دارد و در سطح تحتانی پوشیده از گردی به رنگ مایل به سفید بنظر می رسد. بهترین وسیله تشخیص آن از گونه های مجاور است. گلهای آن کوچک ، متعدد، معطر به رنگ سفید با گلی و مجتمع به صورت دسته هایی در قسمتهای انتهائی ساقه می باشد.از حالات غیر طبیعی این گیاه یکی آنست که بعضی از پایه های آن گلهای فاقد پرچم دارند در حالیکه در برخی از پایه ها پرچم ها زودتر از مادگی رشد پیدا می کند دیگر آنکه ساقه های گلدار این گیاه با ‌آنکه حالت نیمه خوابیده دارد هیچوقت ریشه های نابجا تولید نمی نماید.
کاشت ، داشت و برداشت:
آماده سازی خاک :
پس از برداشت گیاهانی که با آویشن به تناوب کشت شده اند ( در فصل پاییز ) کودهای حیوانی مورد نیاز به خاک اضافه شده و سپس با شخم مناسبی به عمق ۲۰تا ۲۵ سانتی متری خاک فرستاده می شود . اوایل بهار پس از شکستن سله ها و خرد کردن کلوخه ها ، زمین را باید برای کشت کاملاً تسطیح کرد .
کاشت :
کاشت آویشن از طریق بذر یا از طریق امکان پذیر است . کاشت از طریق بذر به دو روش مستقیم وغیر مستقیم صورت می گیرد .
تاریخ و فواصل کاشت 
آویش حداقل ۴ تا ۶ سال در یک مکان باقی می ماند لذا تناوب کشت مناسب برای این گیاه مهم است آویش را باید با گیاهانی به تناوب کشت کرد که دوره رویشی کوتاهی داشته باشند و مدت کوتاهی پس از کشت برداشت شوند .گیاهان وجینی گیاهان مناسبی برای این کار هستند تناوب کشت با گیاهان ریشه های چند ساله مناسب نیست و سبب گسترش و شیوع بیماریها می شود. ۳ تا ۴ سال پس از برداشت آویش آنرا مجدداً می توان در همان زمین کاشت. زمان کاشت آویش به روش کشت و شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد. بذرها در ردیفهایی به فاصله ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر بطور مستقیم در زمین اصلی کشت می شوند عمق بذر نباید از ۵/۰ سانتی متر بیشتر باشد (در رابطه با زمان مناسب برای کشت مستقیم بعضی اواسط پائیز و بعضی اوایل بهار را زمان مناسب می دانند). زمان مناسب برای کشت
غیر مستقیم (کاشت در خزانه هوای آزاد) اوایل بهار (اواخر اسفند) می باشد. در کشت غیر مستقیم بذرها در ردیفهایی به فاصله ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر در خزانه هوای آزاد باید کشت شوند. هنگامیکه ارتفاع نشاء ها به ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر رسید در ردیفهایی به فاصله ۵۰ سانتی متر و فاصله دو بوته در طول ردیف ۲۵ سانتی متر به زمین اصلی باید منتقل می شوند. فصل پائیز اوایل بهار زمان مناسبی برای تکثیر رویشی آویش است گیاهان در ردیفهایی به فاصله ۵۰ سانتی متر و فاصله دو بوته در طول ردیف ۲۵ سانتی متر باید کشت شوند.
کاشت مستقیم :
زمان مناسب برای کاشت بذر در زمین اصلی اوائل بهار ( فروردین ) می باشد . در این صورت بذور در ردیفهایی به فاصله ۴۰ تا ۵۰ سانتی متری کشت می شوند . عمق بذر نباید از ۵/۰ سانتی متری کند و برای هر هکتار زمین نیز به ۵ تا ۶ کیلوگرم بذر احتیاج است . در ضمن از آنجایکه رشد اولیه آویشن و بطئی است از روش کاشت مستفیم فقط در سطوح کوچک کشت استفاده می شود .
کاشت غیر مستقیم :
نیمه دوم اسفند زمان مناسبی برای کاشت بذر آویشن در خزانه هوای ازاد است و در این صورت بذور در ردیفهایی به فاصله ۲۵ تا ۳۰ سانتی متری با ید کاشته شوند . هنگامی در ارتفاع نشاء ها به ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر رسطد ( اواخر شهریور ) آنها را می توان به زمین اصلی ( فاصله ردیف ها از هم ۵۰ سانتی متر و فاصله دو بوته در طول ردیف ۲۵ سانتی متر ) منتقل کرد .
تکثیر رویشی :
تکثیر رویشی آویشن از طریق تقسیم بوته انجام می گیرد . به این صورت که پس از خارج کردن بوته های دو ساله سالم و عاری از هر گونه آلودگی قارچی آنها را به چند قسمت تقسیم کرده و در زمین اصلی کشت می نمایند . فصل پاییز یا اوایل بهار ( قبل از رویش گیاهان ) زمان مناسبی برای تکثیر رویشی آویشن است . بوته ها باید در ردیف هایی به فاصله ۵۰ سانتی متر ( فاصله دو بوته در طول ردیف ۲۵ سانتی متر ) کشت شوند . 
داشت
مراقبت و نگهداری :
آبیاری منظم و وجین علفهای هرز سطح خزانه ضرورت دارد . از آنجائیکه تهویه خاک نقش عمده ای در افزایش عملکرد پیکر رویشی گیاهان دارد توصیه می شود در طول رویشی چند بار خاک بین ردیفها توسط کولتیواتر برگردان شود . اویشی گیاهی مقاوم است و تا کنون آفت و یا بیماری خاصی برای این گیاه گزارش نشده است . 
وجین علفهای هرز ضروری است. در صورت آبیاری زیاد ، پوسیدگی ریشه و بیماری های قارچی مشاهده می شود. علف هرز سس Cuscuta spp ( کاسکوتا ) در مواردی به مزارع حمله می کند که با وجین کردن یا استفاده از محلول پاشی سولفات آهن می توان با آن مبارزه کرد.
در سال اوّل رویش فقط یک بار محصول را می توان برداشت کرد. در حالی که از سال دوّم رویش به بعد، ۲تا ۳ بار می توان اقدام به برداشت پیکر رویشی آویشن کرد. اولین برداشت همزمان با آغاز گل دهی (اواسط بهار)، دومین برداشت در آغاز دومین مرحله ی گل دهی (اواسط تابستان) و سومین و آخرین برداشت نیز در اواسط پاییز ( آبان ماه ) صورت می گیرد. گیاهان از فاصله ی ۱۰تا ۱۵ سانتی متری از سطح زمین برداشت می شوند. و تحقیقات نشان می دهد اگر پیکر رویشی آویشن در ظهر ( هنگام تابش آفتاب ) برداشت شود، نسبت به برداشت آنها در روزهای غیر آفتابی ، دارای اسانس بیشتری خواهد بود.
از ضرورتهای کاشت گیاه آبیاری منظم و وجین علفهای هرز است در طول رویش نیز مبارزه با علفهای هرز نیز ضروری است که وجین مکانیکی با علفهای هرز باید با استفاده از علف کشهای مناسب تکمیل گردد. قبل از انتقال گیاهان از علف کش رونستار به مقدار ۷ تا ۸ لیتر در هکتار به صورت محلول پاشی می توان استفاده کرد. زمان استفاده از این علف کش اواسط بهار (اردیبهشت) است. برای مبارزه شیمیایی با علفهای هرز آویش های چند ساله در فصل پائیز (مهر – آبان) می توان از علف کش سینبار به مقدار ۲ تا ۵/۲ کیلوگرم در هکتار استفاده نمود . در صورت استفاده از این علف 
کش در صورت باقیماندن علفهای هرز باید با کولتیواتور به جمع آوری آنها اقدام کرد. برگردان کردن خاک بین ردیفها به منظور تهویه نقش عمده ای در افزایش عملکرد پیکررویشی دارد. 
برداشت :
در سال اول رویش فقط یکبار محصول را می توان برداشت کرد . در حالی که از سال دوم رویش به بعد ، دو و یا حتی سه مرتبه می توان اقدام به برداشت پیکر رویشی آویشن نمود . اولین برداشت هم زمان با آغاز گلدهی ( اواسط بهار ) ، دومین برداشت در آغاز دومین مرحله گادهی ( اواسط تابستان ) و سومین و آخرین برداشت نیز در اواسط پاییز ( آبان ) انجام می گیرد . گیاهان از فاصله ۱۰ تا ۱۵ سانتی متری از شطح زمین باید برداشت شوند . تحقیقات نشان می دهد اگر پیکر رویشی آویشن در ظهر ( هنگام تابش آفتاب ) برداشت شوند ( نسبت به برداشت آنها در روزهای غیر آفتابی ) دارای اسانس بیشتری خواهند بود . پیکر رویشی خشک از سال دوم رویشی ۵/۱ تا ۲ تن در هکتار می باشد در سال اول رویش فقط یکبار محصول را می توان برداشت کرد. ولی در سالهای بعد دو یا حتی سه مرتبه می توان اقدام به برداشت پیکر
رویشی گیاه نمود. زمان مناسب برای اولین برداشت محصول آغاز گل دهی یعنی اواسط بهار (اردیبهشت) می باشد. دومین برداشت در آغاز دومین مرحله گل دهی اواسط تابستان مرداد انجام گیرد. سومین و آخرین برداشت را اواسط پائیز (آبان) می توان انجام داد. اگر پیکر رویشی گیاه ظهر هنگام آفتاب برداشت شوند در مقایسه با برداشت در روزهای غیر آفتابی از مقادیر بیشتری اسانس برخوردار می باشند گیاهان از فاصله ۱۰ تا ۱۵ سانتی متری سطح زمین باید برداشت شوند چنانچه هوا آفتابی باشد بهتر است گیاهان پس از برداشت برای مدتی روی زمین قرار گیرند تا پس از کاهش رطوبت به خشک کن منتقل شوند. دمای مناسب برای خشک کردن آویش با استفاده از خشک کنهای الکتریکی ۴۰ درجه سانتی گراد است. اگر هدف از کاشت آویش جمع آوری بذر آنها باشد محصول را سالی یکبار و آن هم در آغاز مرحله رسیدن بذر باید برداشت کرد. اندامهای برداشت شده را در سایه خشک نموده، سپس بذرها را بوجاری تمیز و بسته بندی کرد.عملکرد بذر ۵۰ تا ۸۰ کیلوگرم در هکتار می باشد.
نیازهای اکولوژیکی 
آویشن گیاهی است بومی مناطق مدیترانه ای و در طول رویش به هوای گرم و نور کافی نیاز دارد. این گیاه خشکی دوست بوده و به سهولت قادر به تحمل کم آبی و خشکی است . آویشن به حالت غرقابی حساس است و این امر موجب خشک شدن گیاه می شود. خاکهای سبک حاوی ترکیبات کلسیم خاک های مناسبی جهت کشت آویشن است. PH مناسب خاک برای کاشت آویشن ۵ تا ۸ می باشد.
آویش گیاهی مدیترانه ای است و در طول رویش به هوای گرم و نور کافی نیاز دارد. این گیاه خشکی دوست است و به سهولت قادر به تحمل کم آبی و خشکی می باشد کشت این گیاه در زمینهای کود و زمینهایی که سبب آب ایستایی شود مناسب نیست زیرا به غرقابی بودن زمین به شدت حساس است. برای کشت آن از مناطق آفتابی و از دامنه های جنوبی تپه ها باید استفاده شود خاکهای سبک حاوی ترکیبات کلسیم و با ضخامت زیاد سطح الارض خاکهای مناسبی می باشند. خاکهای سنگین برای کشت این گیاه مناسب نیست. تهویه خاک نقش عمده ای در افزایش عملکرد دارد. رطوبت و آبیاری زیاد نه تنها برای رویش این گیاه مناسب نیست بلکه سبب کاهش کیفیت و کمیت اسانس گیاه می شود pH خاک برای کشت گیاه بین ۵/۴ تا ۸ مناسب است.
خواص و کاربرد
آویشن دارای اثرات ضد قارچی و ضد باکتریایی قوی است و این خاصیت به دلیل وجود تیمول و کارواکرول در اسانس آویشن است. مشخص شده است که اسانس آویشن دارای اثرات ضد اسپاسم ، ضد سرفه و خلط آور است . پماد حاصل از اسانس آویشن برای درمان برخی بیماری های پوستی کاربرد دارد . شستن سر با محلول رقیق اسانس آویشن سبب افزایش جریان خون در پوست سر و قوی شدن غده های مو و در نتیجه جلوگیری از ریزش مو می شود. در علم آروماتراپی (رایحه درمانی یا عطر درمانی) از اسانس آویشن استفاده می شود.  
فرآوری 
اسانس آویشن از گیاه تازه و به روش تقطیر با آب استخراج می شود . طی یک پژوهش، خشک کردن گیاه آویشن در دمای ۳۵ درجه موجب کاهش میزان اسانس آن می شود. اسانس آویشن از سر شاخه های گل دار گیاه استحصال می شود. وزن هر میلی لیتر اسانس ۹/۰ تا ۹۵/۰ گرم است. این اسانس بی رنگ با بوی مطبوع و طعم تند است. از هر ۱۰۰ کیلوگرم گیاه تازه، تقریباً ۵/۱ تا ۲ کیلوگرم اسانس استحصال می شود. اسانس آویشن که به اسانس تیم ( Thyme ) معروف است دارای فنل هایی مثل تیمول و کارواکرول ( ۴۰ درصد ) و دارای سیمن ، لینا لول ، پینن و …. است . تیمول و کارواکرول مهمترین اجزاء اسانس هستند .
قسمت دارویی :
پیکر رویشی آویشن حاوی اسانس است . از این رو دارای بویی مطبوع می باشد . پیکر رویشی در مرحله گلدهی از بیشترین مقدار اسانس برخوردار است .
مواد موثره :
ماده موثر آویشن از نوع اسانس است . اسانس آویشن مایعی زرد رنگ و سبکتر از آب است . تا کنون ۳۸ ترکیب در اسانس این گیاه شناسایی شده است که مهمتر آنها را تیمول تشکیل می دهد . از ترکیبات دیگر اسانس می توان از کارواکرول ، پاراسیمول ، لینالول و سینئول نام برد .
خواص در مانی :
اسانس آویشن خاصیت ضد باکتری و ضد قارچی دارد . مجموعه مواد موثر آویشن خلط آور است و ار آن برای معالجه سرفه استفاده می شود .
مواد و عناصر غذایی :
به زمینهای تهی از مواد و عناصر غذایی در فصل پاییز ( هنگام اماده ساختن زمین )۲۰ تا ۳۰ تن در هکتار کودهای حیوانی کاملاً پوسیده اضافه می شود . فصل بهار قبل از کشت گیاه نیز ۵۰تا ۸۰ کیلو گرم د رهکتار اکسید قسقر و همین مقدار پتاس به همراه ۴۰ تا ۶۰ کیلو گرم در هکتار ازت باید در اختیار گیاه قرار گیرد . از سال دوم رویش ، همه ساله در فصل بهار ۳۰ تا ۵۰ کیلو گرم در هکتار ازت در اختیار گیاهان قرار می دهند . به طور کلی در افزون کودهای شیمیایی به خاک هایی که آویشن در آن می روید باید دقت کرد . زیرا زیادی مواد غذلیی یا کمبود آن مناسب نبوده و هر دو حالت سبب کاهش عملکرد پیکر رویشی می شود .
اگر بیماران مبتلا به تنگی نفس، سرفه، کلیه و مثانه و درد مفاصل و سیاتیک و ترشحات غیرطبیعی ن، ۵ تا ۱۰ گرم آویشن» را در یک لیتر آب جوش دم کرده و با کمی عسل مخلوط کرده و میل نمایند، (سه فنجان در روز) در درمان بیماری آنها موثر خواهد بود. خاصیت ضدمی و ضدقارچی و ضدانگلی این گیاه نیز در طب جدید مورد توجه قرار گرفته است و همچنین داروهای ضدسرفه تیمکس، تیمیان، قطره توسیون نیز از این گیاه تهیه شده است. 
توجه: پیشنهاد می شود در مصرف آویشن و ترکیبات آن به دستورات متخصصین توجه کرده و از اسراف در مصرف آن خودداری شود.
سبب تقویت هوش، درمان بیماریهاى عفونى و ضعف آرامش بخش دردهاى عضلانى. آویشن یا سرپوله گیاهى است دارویى از تیره نعناعیان. تمام اندامهاى این گیاه معطر است. مصریهاى قدیم از اسانس آویشن براى مومیایى کردن مردگان خود استفاده مى کردند. در آویشن مواد چرب، رنگى، رزین، یک ماده تلخ، منگنز فراوان و ویتامینهاى A و B و E وجود دارد همچنین داراى اسانس موسوم به اسانس سرپوله مى باشد که یک ماده ضد عفونى کننده قوى است. خواص درمانى این گیاه عبارتند از: دشمن سم است و جریان خون را از سموم پاک مى کند. سبب تقویت هوش و قوه ادراک مى گردد. در درمان بیماریهاى عفونى، ضعف معده، تشنج و میگرن مجرب است. در درمان
بیماریهاى کبد فوق العاده مؤثر است و مى توان جوشانده رقیق آن را جانشین چاى ساخت. ماساژ پوست سر با جوشانده آویشن از ریزش مو جلوگیرى کرده و مداومت بر این کار باعث رویش مجدد آن مى گردد. حمام با جوشانده آویشن دردهاى عضلانى، مفاصل و روماتیسم را تسکین مى دهد. نوشیدن جوشانده آویشن انگلهاى دستگاه گوارشى را از بین مى برد.
یکى از شناخته شده ترین گیاهان دارویى در طب سنتى ایران و اروپا، آویشن است. این گیاه علفى و معطر که طول آن حدود ۴۰ سانتى متر است، داراى خواص دارویى بسیارى است، این گیاه به صورت کاشته شده در ایران موجود است. اما برخى از گونه هاى جنس آن، در شمال و غرب کشور پراکنده اند. از آویشن در صنایع غذایى، دارویى، بهداشتى و آرایشى استفاده متنوعى مى شود. اروپا به همراه آمریکا یکى از بازارهاى عمده مصرف کننده آویشن است. آمریکا، سالیانه، حدود ۱۰۰۰ تن آویشن وارد مى کند. روغن سفید آویشن، تنتور و عصاره مایع آن به عنوان ترکیبات معطر در اکثر فرآورده هاى غذایى مهم شامل دسرهاى لبنیاتى منجمد، ژلاتین ها و دسرهاى
محتوى آردبرنج استفاده مى شود. قسمت هاى درمانى این گیاه، سرشاخه هاى آن و برگ خشک شده آن است. در طب سنتى از این گیاه به عنوان ضد اسپاسم، درمان سیاه سرفه، برونشیت، عفونت ریه، سرماخوردگى، آنفلوآنزا و براى درمان نفخ و گرفتگى هاى عضلانى استفاده مى شود. استفاده امروزى و ثابت شده گیاه آویشن براى درمان آسم، سرفه هاى خشک مکرر، آمفیزم و برونشیت است. چاى دم کرده آن را نیز براى درمان عفونت گوش میانى، نفخ و تهوع استفاده مى کنند، عصاره آویشن به نام تیمول» براى بیمارى آسم مفید است. حمام آویشن براى مبتلایان به دردهاى عضلانى، مفصلى و روماتیسمى مفید است. ۵۰۰ گرم آویشن را به مدت یک ربع ساعت در کیسه کوچکى ریخته و مقدارى آب جوش در آن داخل کرده، سپس آن را داخل وان آب گرم بگذارید و به مدت ۲۰ دقیقه در وان باشید. البته قبل از انجام حمام آویشن
حتماً با پزشک خود م کنید. ضماد آویشن براى نیش و گزیدگى ات موثر است، البته روغن این گیاه سمى است و مصرف خوراکى روغن آن ممنوع است. در حاملگى مصرف این گیاه ممنوع است اما در دوران شیردهى منعى ندارد. براى مصرف این گیاه، ۱ تا ۴ گرم پودر خشک گیاه را در یک لیوان آب جوش دم کرده (به مدت ۲۰ دقیقه) پس از صاف کردن، شیرین کرده و ۳ بار در روز مصرف کنید. در التهاب حنجره و لوزه ها و براى درمان آفت به صورت غرغره کردن مى تواند استفاده شود. براى این منظور، یک استکان از پودر گیاه را در چهار استکان آب جوش آهسته به مدت ۲۰ دقیقه جوشانیده و پس از صاف کردن، براى شست وشوى دهان استفاده کنید. البته،
فرآورده هاى دارویى مختلفى از این گیاه ساخته شده و به طور گسترده مورد مصرف بیماران قرار مى گیرد. از فرآورده هایى که به تأیید نظارت بر امور دارو و مواد مخدر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکى» رسیده است مى توان شربت توسیان»، قطره توسیگل»، قطره توسیوین»، قطره تیم آرتا» و شربت تیمکس» را نام برد. این فرآورده ها، همگى ضد سرفه و خلط آور هستند و ایمنى مصرف آنها در دوران شیردهى و باردارى به اثبات نرسیده است. از این میان قطره توسیوین» و قطره توسیگل» در کودکان کمتر از ۶ سال نیز ممنوع است. همچنین شربت توسیان» در افراد دیابتى نباید مصرف شود. اما قطره تیم آرتا» در تمام سنین قابل مصرف است. قبل از مصرف گیاهان دارویى حتماً با پزشک م کنید.
آویشن دارویی
گیاهی است علفی شبه درختچه ای چند ساله که تاریخ گل آوری آن از اردیبهشت تا شهریور می باشد. پراکنش آن بفراوانی در نقاط کوهپایه ای, مراتع, خاکهای شنی, سنگلاخی, در جنگلهای آزاد و در مناطق کم درخت پست تا مرتفع رشد می کند. توزیع جغرافیایی آن در مناطق معتدل اروپا و آسیا و همچنین گرینلند, ایسلند و مناطق اطراف رودخانه ینی سئی سیبری می باشد. محل استقرار آن در آمریکای شمالی می باشد. قسمت های هوایی آن قبل از مرحله گل آوری جمع آوری می گردد. قسمت های فوقانی بهمراه گل چیده شده و در سایه و یا درون اطاقک های خشک کن با حرارت
مصنوعی تحت شرایط ۴۰ درجه سانتی گراد خشک می شود. دارو دارای عطر و قدری طعم تلخ, مزه ادویه ای می باشد. این دارو حاوی ۰٫۳ درصد اسانس است که ترکیبات آن بستگی به منشا جغرافیایی و سایر فاکتورها دارد. همچنین دارو دارای فلاون ها, تانن ها و ترکیبات تلخ می باشد.
اثرات مفیدی در درمان بیماریهای مجاری تنفسی فوقانی و نیز ناراحتی های جهاز هاضمه دارد و این بعلت کاهش اسپاسم وجلوگیری از نفخ می باشد. 
بصورت مصرف داخلی بفرم دم کرده قطره یا شربت برای سرفه های محرک زکام و آبریزش مجاری تنفسی فوقانی و هم چنین ناراحتی های جهاز هاضمه بکار می رود. 
به عنوان استعمال خارجی در درمان زخم های چرکی و روماتیسم کاربرد دارد. اسانس این گیاه دارای خاصیت ضد عفونی کننده است و برای تهیه برخی غرغره و دهان شویه ها و خمیردندان بکار می رود ولی ازطرف دیگر شبیه روغن آویشن است. دارو منحصرا بصورت وحشی جمع آوری شده و بنابراین شامل گونه های مختلفی از آویشن می باشد.
آویشن در طب سنتی
در طب سنتی از این گیاه به عنوان ضد اسپاسم، درمان سیاه سرفه، برونشیت، عفونت ریه، سرماخوردگی، آنفلوآنزا و برای درمان نفخ و گرفتگی ‌های عضلانی استفاده می‌شود.
آویشن در طب نوین
استفاده امروزی و ثابت شده گیاه آویشن برای درمان آسم، سرفه‌ های خشک مکرر، آمفیزم و برونشیت است. چای دم کرده آن را نیز برای درمان عفونت گوش میانی، نفخ و تهوع استفاده می‌کنند، عصاره آویشن حاوی ماده‌ای به نام تیمول»است که برای بیماری آسم مفید است. حمام آویشن برای مبتلایان به دردهای عضلانی، مفصلی و روماتیسمی مفید است. ضماد آویشن برای نیش و گزیدگی ات موثر است .در حاملگی مصرف این گیاه ممنوع است اما در دوران شیردهی منعی ندارد.
روش مصرف
برای مصرف این گیاه، ۱ تا ۴ گرم پودر خشک گیاه را در یک لیوان آب جوش دم کرده (به مدت ۲۰ دقیقه) بریزید. پس از صاف کردن محلول را شیرین کرده و ۳ بار در روز مصرف شود.
در التهاب حنجره و لوزه ‌ها و برای درمان آفت به صورت غرغره کردن استفاده شود. برای این منظور، یک استکان از پودر گیاه را در چهار استکان آب جوش آهسته به مدت ۲۰ دقیقه جوشانیده و پس از صاف کردن، برای شست وشوی دهان استفاده شود.
فرآورده‌های دارویی مختلفی از این گیاه ساخته شده و به طور گسترده مورد مصرف بیماران قرار می‌گیرد. از فرآورده‌هایی که به تأیید نظارت بر امور دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» رسیده‌است می‌توان شربت توسیان»، قطره توسیگل»، قطره توسیوین»، قطره تیم آرتا» و شربت تیمکس» شربت تیمیان» وشربت برونکوتیدی» را نام برد. این فرآورده‌ها، همگی ضد سرفه و خلط آور هستند و ایمنی مصرف آنها در دوران شیردهی و بارداری به اثبات نرسیده‌است.
آویشن عامل تصفیه کننده خوبی بوده و در درمان بیخوابی و امراض جهاز هاضمه مفید است. اگر ۵ تا ۱۰ گرم اویشن را در یک لیتر ابجوش دم کرده و با کمی عسل به بیماران مبتلا به تنگی نفس و کلیه و مثانه و درد مفاصل و سیاتیک و خونریزیهای رحم و ترشحات غیر طبیعی ن بدهید در دفع بیماری انها موثر واقع خواهد شد.
آویشن برای جلوگیری از ریزش مو نیز موثر است. ۲۰ گرم اویشن را در یک لیتر آب جوشانده شود و هرچند روز یک بار به سر مابیده شود. ضمنا در خوردن آویشن نباید زیاده روی کرد زیرا باعث بروز البومین در ادرار می‌شود
خواص درمانی آویشن کوهی 
گیاهی است که در جنگلها واراضی غیر مزروع به طور خودرو می روید و ساغه آن بنفش است و گلهای آن گلبهی رنگ است و برگهای آن بیضی شکل و در مقابل دیکدیگر قرار می گیرند و در ایران آویشن کوهی بیشتر در شهرهای لاهیجان و طالش و آستارا می روید.
خواص درمانی در طب سنتی 
گلهای خشک و آویشن کوهی دارای خاصیت نیروبخشی خلط آور ضد تشنج و مقوی معده است. دم کرده آن برای درمان نفخ شکم و انواع سو هضم و اسهال و اختلالات روده و قاعدگیهای سخت موثر و مفید است. کسانیکه روماتیسم دارند و یا مبتلا به ورم مفاصل شده اند می توانند به آسانی خود را با ضماد آویشن کوهی تازه معالجه کنند و برای این کار باید گل و برگ آویشن را در ظرفی بریزند و روی حرارت قرار دهند و آنرا تا گرم آست روی ناحیه ای که درد می کند بگذارند وببندند. در ضمن برای بر طرف کردن تلخی دم کرده جوشانده گل آویشن کوهی می توانید از عسل استفاده کنید.
آویشن دارای اثر ضدعفونی کنندگی و ضد تشنج است
آویشن دارای اثر ضدعفونی کنندگی و ضدتشنج و افزایش دهنده ترشح غدد داخلی، باکتری کش، ضد انگل و قابض نیز است.
برگ و سرشاخه‌های گلدار آن مقوی معده، نیرودهنده، ضدتشنج، رفع کننده بیماری‌های مختلف دستگاه تنفسی و قاعده‌آور است. همچنین مصرف این گیاه در رفع ضعف عمل دستگاه گوارش، نفخ، ضعف عمومی، سرفه، سیاه سرفه، رفع ترشحات نگی و درد قاعدگی توصیه شده است.
در استعمال خارجی، جوشانده سرشاخه‌های گلدار و برگدار گیاه بصورت لوسیون و کمپرس در محل کوبیدگی اعضاء، در رفتگیها، آماس و نیز در محل‌های دردناک نقرس و روماتیسم خصوصا در افراد سالخورده موثر واقع می‌شود و نحوه و میزان مصرف آن به صورت دم کرده ۴ تا ۱ گرم گیاه خشک و سه بار در روز است.
در برگ خشک این گیاه، آب، پروتئین، چربی، ترکیبات قندی، کالری، کلسیم، فسفر، آهن، منیزیم، سدیم، پتاسیم، روی، ویتامین ب ۱، ویتامین ب ۲، نیاسین یافت می‌شود.
 
آویشن گیاهی است پرشاخه و دارای ساقه‌های چوبی که به حالت وحشی و به صورت بوته‌هایی پرپشت در دامنه‌های خشک و بین تخته سنگها می‌روید.
خواص عصاره آویشن
نتایج یک پایان نامه دانشجویی نشان داد که عصاره آویشن شیرازی بر و اشرشیاکلی A روی سه گونه باکتری های سالمونلاتیفی , شیگلا دیسانتری پاتوژن که در ایجاد گاستروآنتریت عفونی دخیل اند , اثر ضد می دارد.
به گزارش سرویس پایان نامه » ایسنا منطقه یزد , بنا بر نتایج این تحقیق که توسط نجمه شجاعی , دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد با راهنمایی دکتر محمد باقر خلیلی و دکتر علیرضا وحیدی انجام شده , اثر ضد می گیاه آویشن به طور مشخص مربوط به تیمول و کاراکرول موجود در عصاره آن می باشد و هر چه درصد این مواد بیشتر باشد تاثیر ضد می آن افزایش می یابد.
براساس این تحقیق تاثیر آویشن از سیپروفلوکساسین کمتر ولی بیشتر یا قابل قیاس با کوتریموکسازول و به مراتب بیشتر از آمپی سیلین می باشد. 
همچنین توصیه شده است با توجه به خطر بیماری گاستروآنتریت به ویژه برای کودکان مقاومت می علیه آنتی بیوتیک های ضاعی , عوارض جانبی آنتی بیوتیک های صناعی و تاثیر قابل توجه آویشن بر روی سه گونه باکتری مورد نظر , بررسی بیشتر شناخت گیاه مورد نظر جهت جداسازی ماده موثر جهت تولید پروبیولوتیک جدید استفاده شود.
در این بررسی سه گونه باکتری مورد نظر از باکتری های استاندارد فریز شده آزمایشگاه بخش میکروب شناسی دانشکده پیراپزشکی ـ پرستاری مامایی شهید صدوقی یزد تهیه شده و پس از تهیه سوسپانسیون باکتریایی نیم مک فارلند بر روی محیط مولوهینتون آگار کشت داده و بر روی هر محیط چاهکی به قطر ۴ میلی متر ایجاد کرده و دو قطره از عصاره آویشن دو درصد داخل چاهک ریخته و دیسک های آنتی بیوتیکی (آمپی سیلین , کوتریموکسازول و سیپروفلوکساسین ) را روی هر محیط به طور جداگانه قرار داده است . پس از گذشت زمان لازم در صورت حساس بودن باکتری به قطره آویشن و آنتی بیوتیک های انتخابی , قطر هاله ایجاد شده توسط خط کش اندازه گیری و ثبت شده است .
این آزمایش شش مرتبه تکرار شد و قطر هاله حاصله از آویشن و آنتی بیوتیک های انتخابی بر روی محیط کشت سه باکتری مورد نظر مقایسه شد و مورد ارزیابی قرارگرفت . Pairidt – test و SPSS داده ها توسط روش آماری 
طبق نتایج , سالمونلاتیفی عامل تب تیفوئید در مقابل قطره آویشن ) و اشرشیا s شیرازی با میانگین قطر هاله ۵ ,۰ +ـ ۵ ,۳۳ میلی متر حساس ( کلی پاتوژن با میانگین قطر هاله ۰,۵ +ـ۲۴,۶۷ میلی متر حد واسط و در مقابل آویشن شیرازی با میانگین قطر هاله A شیگلادیسانتری ۰,۵ +ـ۲۷,۵ میلی متر حد واسط است . 
قطر هاله ناشی از سیپروفلوکساسین در تمامی مشخصا بیشتر از آویشن و دو آنتی بیوتیک انتخابی دیگر می باشد و قطر هاله ناشی از قطر آویشن در تمامی نمونه ها بیشتر یا قابل مقایسه با آنتی بیوتیک کوتریموکسازول می باشد.
به علت مقاومت ایجاد شده نسبت به آمپی سیلین در تمامی نمونه ها هاله موثر آویشن به مراتب بیشتر از آمپی سیلین بود.
گیاه آویشن شیرازی خاصیت قارچ زدایی از آبزیان را دارد
عصاره گیاه آویشن شیرازی خاصیت دارویی و قارچ زدایی برای انواع گونه آبزیان را دارد.
آبزیان موجودات زنده ظریفی هستند که شدیدا تحت تاثیر عوامل بیماری زا قرار می گیرند و بیماری های متفاوت با عوامل قارچی و ویروسی زیادی به سراغشان می آید. 
برای جلوگیری از عوامل باکتریایی قارچی یا ویروسی بین ماهیان و آبزیان از مواد شیمیایی استفاده می شود و امروزه هم همچنان ادامه دارد. 
اما بعد از انجام تحقیقات متعدد بر روی این مواد مشخص شد این مواد به عنوان باقیمانده سم و دارو در بدن آبزیان باقی می ماند و این محصول مورد تغذیه انسان قرار می گیرد که می تواند برای سلامتی انسان مضرباشد.
ماده ضدعفونی کننده ماراشیتگرین یا ماراشیت سبز” یکی از این مواد ضد عفونی کننده شیمیایی است که استفاده آن در مراکز پرورش آبزیان ممنوع شده است.
موسسه تحقیقات شیلات برای رسیدن به محصولی دارویی برای از بین بردن عوامل قارچی و ویروسی آبزیان که هیچ گونه ماندگاری و عوارض نداشته باشد، استفاده از داروهای گیاهی را مورد توجه قرار داد.
در پی این امر موسسه تحقیقات شیلات مطالعه برروی چند گیاه با خصوصیات دارویی را آغاز کرد که خوشبختانه بعد از انجام تحقیقات متوالی به عصاره گیاه آویشن شیرازی دست یافت که می توان از آن به عنوان داروی ضد عفونی کننده واز بین برنده قارچ و ویروس بیماری در آبزیان استفاده کرد. 
عصاره این گیاه در مزارع ماهیان سردابی، خاویاری و میگو کاربرد دارد.
عصاره گیاه آویشن بعد از تزریق به ماهیان مورد تست و آزمایش قرار گرفت و مشخص شد که قارچ و عوامل باکتری زا را به میزان بسیار قابل قبول حتی بیشتر مواد ضدعفونی کننده شیمیایی از بین می برد. 
این تحقیق به عنوان پروژه ملی در سطح کشور تعریف شده و در برخی از مراکز پرورش آبزیان استفاده می شود و به زودی به تولید انبوه خواهد رسید. 
موسسه تحقیقات شیلات ایران همچنین در حال تحقیق بر روی انواع گونه گیاهی دیگر از جمله گل میخک و شمعدانی در خصوص خاصیت دارویی آنان است.
آویشن دارای چه موادی است 
یک چهارم قاشق چای‌خوری پورد برگ آویشن خشک‌شده چه دارد؟
انرژی : ۰٫۸ کیلوکالری
پروتئین : ۰٫۰۴
هیدرات کربن: ۰٫۰۲
چربی : ۰٫۰۱
فیبر: ۰٫۰۱
اسانس آویشن
مقدمه
هدف از خشک کردن هر ماده غذائی ذخیر هسازی طولانی مدت، به حداقل رساندن نیازهای انبارداری و کاهش هزینه های بست هبندی و حمل و نقل می باشد، عملیات خشک کردن بسته به تغییرات فیزیکی و بیوشیمیایی که در طول فرآیند خشک
کردن در آن رخ م یدهد تاثیر زیادی بر روی کیفیت محصول نهایی می گذارد [ ۱]. از طرفی فرآیند خشک کردن یکی از مراحل پرهزینه درجریان آماده سازی محصول می باشد و از طرف دیگر می تواند تاثیر قابل توجهی بر راندمان و اجزای اسانس داشته باشد. اما این تاثیر براساس دمای خشک کردن گیاه، طول مدت خشک کردن و گونه گیاهی فرق م یکند. به عبارت دیگر کاهش میزان اسانس در همه گیاهان یکسان نبوده و بستگی به ساختمان شیمیایی اجزای اسانس دارد . برای مثال در تحقیقی در مورد گیاه آویشن، در تیمار دمایی ۳۰ درجه ۳/۴ بار، Myrcene سانت یگراد در مقایسه با گیاه تازه میزان دو بار کاهش یافت و از β-pinene سه بار و Limonene . [ 29 درصد افزایش پیدا کرد [ ۲ β- caryophyllene طرفی ماده نتایج نشان داد که کاهش ترپ نهای هیدروکربنی در طول خشک کردن در دمای ۶۰ درجه سانت یگراد به طور قابل ملاحظه ای بیشتر از ترکیبات اکسیژنه به خصوص ترپ نهای
الکلی بود. دلیل این امر: -۱ اختلاف در فراریت
-۲ اکسید شدن ترکیبات بدون اکسیژن در جریان خشک شدنHS می باشد.آزمایش ها با استفاده از روش ۲نشان داد که درگیاه آویشن مواد فرار در دمای ۶۰ درجه سانتی گراد آون نسبت به ۳۰ درجه سانتی گراد و خشک کردن به روش انجماد به میزان بیشتری آزاد م یشوند. به این ترتیب که خروج این ۴/ مواد در دمای ۶۰ درجه سانت یگراد نسبت به گیاه تازه ۲ برابر، نسبت به گیاه خشک شده در دمای ۳۰ درجه ۱۹ برابر و نسبت به خشک کردن با انجماد، / سانتی گراد، ۴ ۱۲/۹ برابر افزایش م ییابد و به همین
جهت است که آویشن خشک شده در دمای ۶۰ درجه سانت یگراد بوی قوی تری ۱ Volatility 2 Head space نسبت به گیاه تازه و یا خشک شده در دمای ۳۰ درجه سانتی گراد دارد. این به این معنا است که روش خشک کردن ، روی آزادسازی ترکیبات فرار برای هر گیاه به صورت اختصاصی عمل م یکند چرا که در موردگیاه مری مگلی این موضوع مشابه آویشن نیست و میزان فراریت مواد در گیاه تازه و خشک شده در دمای ۳۰ درجه سانتی گراد و در حالت فریز شده آن نسبت به آویشن بیشتر است . هنگامی که دمای خش ک
کردن از ۳۰ درجه سا نتی گر اد به ۶۰ درجه سا نتی گر اد افز ایش ۴ برابر / می یا بد خروج مو اد فر ار از آویشن (نسبت به گیاه تازه افز ایش می یا بد و لی در گیاه مریم گلی این اتفاق نمی افتد . اختلاف در میز ان خروج مو اد فر ار در جریان خشک کردن گیاهان آویشن به این دلیل است که در جریان خشک (HS و مریم گلی ( روش کردن ( دمای ۶۰ درجه سا نتی گر اد ) تغییر ات قا بل ملاحظه ای در بافت برگ های آویشن ایجاد می شود اما برگ های مریم گلی مقاومت بیشتری در مقا بل این تغییر ات د ار ند . این موضوع بسیار اختصاصی عمل کرده و حتی درمورد گیاهان یک خانواده نیز یکسان نیست. امروزه می دانیم که اسانس ها را در کرک های غده ای Labiateae
خانواده ساخته و ذخیره م یکنند. برای مثال در آویشن و مریم گلی اسانس ها در تشکیل و آزاد می شوند که از capitate و peltate کر کهای نظر ساختمانی بسیار شبیه یکدیگر هستند، اما تشکیل کرک های غده ای در دو گیاه با هم متفاوت است و بر گهای دو گیاه نیز .[ از نظر اندازه و شکل با هم بسیار متفاوت هستند [ ۲
مطالعات قبلی نشان می دهد که مناسب ترین دما برای خشک کردن گیاهان اسانس دار دمای محیط و یا دمای حدود ۳۵ درجه سانت یگراد م یباشد به همین منظور در این تحقیق مقایس های بین اندا مهای خشک و تر دو گیاه معطر آویشن و ترخون از حیث کمیت و کیفیت اسانس صورت گرفت.
آویشن
در ایران Labiateae متعلق به خانواده Thymus L. جنس به T. vulgaris L. 14 گونه گیاه معطر و چند ساله دارد. گونه Glandular hairs صورت وحشی در ایران وجود ندارد بلکه به ایران وارد شده و به صورت کاشته شده و زراعی دیده می شود [ ۴]. آویشن گیاهی است خشبی و چند ساله با ساقه مستقیم و چهارگوش و چوبی که بسته
۲۰- به شرایط اقلیمی محل رویش ارتفاع آن متفاوت است و بین ۴۰ سانتی متر می باشد. بوته های آن دارای برگ های سبز خاکستری، کوچک، متقابل و کم و بیش نیزه ای شکل و بدون دمبرگ هستند. برگ ها پوشیده از کرک های خاکستری رنگ و حاوی اسانس است. گل ها کوچک و به رنگ های سفید، صورتی تا ارغوانی هستند و در محور برگ های فوقانی به شکل فراهم قرار گرفته اند. میوه آن از نوع فندقه و زمان گل دادن بین خرداد تا مردادماه است. تمام بخ شهای .[ گیاه دارای طعم و بوی معطر و مطبوعی است [
آویشن بومی کشورهای منطقه مدیترانه است و گاهی هم به حالت وحشی یافت م ی شود ولی این گیاه به حالت وحشی در ایران دیده نشده است. این گیاه در دامنه های خشک بین تخته سنگ های نواحی مختلف مدیترانه مخصوصاً در کشورهای فرانسه، پرتقال، اسپانیا، ایتالیا، ویشن به آب و هوای معتدل _ یونان و برخی نواحی آسیا می روید [ ۷،۸ ] .
.[ و ملایم، متمایل به گرم، خشک و آفتابی نیاز دارد [ ۱۶ آویشن حاوی اسانس ولی غیر از اسانس ترکیباتی مانند تانن، فلاونویید، ساپونین و مواد تلخ را دارا است. مه مترین ترکیبات اسانس آویشن یک ترکیب فنلی به نام تیمول است. از ترکیبات دیگر اسانس می توان کارواکرول، پاراسیمن، لینالول، سینئول، .[ ترپنویید، گلیکوزید، کافئیک، رزمارینیک اسید و … را نام برد [ ۵،۹ بخش مورد استفاده گیاه طبق فارماکوپه اروپا و انگلیس
تمامی برگ ها، گل ها و سرشاخه ها و حداقل میزان (BP, EP) .[ است [ ۳ (v/w 1 درصد (حجم به وزن یا / اسانس آن ۲ اسانس به دست آمده به (BP) برطبق فارماکوپه انگلیس
روش تقطیر با بخار آب از بخ شهای هوایی تازه گیاه محتوی ترکیبات زیر است:
لازم به ذکر است که اسپانیا ۹۰ درصد اسانس آویشن دنیا را تولید م یکند [ ۳
نتایج یک تحقیق نشان داد انبارداری در نایلون های کاملاً ۱ ماه موجب – بسته در دمای اتاق و بدون نور حتی به مدت ۵ تغییرات معن یداری روی ترکیبات اسانس گردید. دلیل تغییر در ترکیبات اسانس در طی انبارداری ممکن است به دلیل اکسیداسیون و یا سایر تغییرات شیمیایی باشد. از آنجای یکه پاکت های پلی اتیلنی استفاده شده، نسبت به فرار ترکیبات معطر مقاومت ندارند ممکن است این کاهش به دلیل تبخیر ترکیبات فرار
(اغلب هیدروکربن های مونوترپن) از پوشش پلاستیکی باشد. کاهش ۱ درصد در اثر خشک کردن مشاهده – کل اسانس به میزان حدود گردید اما اثر معن یداری بین دو روش خشک کردن در دمای ۳۰ .[ درجه سانتی گراد و روش انجماد نبود [ ۱۰
مقایسه بین میزان ترکیبات مختلف در گیاه تازه و گیاه خشک شده در دمای محیط و با روش انجماد نشان داد که به به طور معمول در اثر خشک کردن کاهش اندکی در میزان این مواد به وجود م یآید به جز بتاکاریوفیلن و تیمول که مقدار آنها در اسانس گرفته شده ا